Eerlijke blik van jongeren waardevol voor Uitgeverij Malmberg
Hoe kun je lesmateriaal interessanter maken en beter laten aansluiten op de leefwereld van jongeren? Met die vraag in het achterhoofd hebben jongeren het lesmateriaal van Uitgeverij Malmberg onder de loep genomen. ‘Die kritische blik is voor ons enorm waardevol’, zegt Corinne Nederlof, leermiddelenmaker bij Malmberg. ‘Ik denk vaak te weten wat er in jongeren omgaat, maar ik weet het nooit zo goed als zijzelf.’
Het idee om jongeren naar het huidige lesmateriaal van Uitgeverij Malmberg te laten kijken, ontstond door een e-mail van een oud-scholier. Corinne: ‘Hij had kritiek op de leermiddelen Nederlands en wilde ons vertellen hoe het beter moest. Dat vonden wij ontzettend leuk! Malmberg is altijd geïnteresseerd in de mening van jongeren. We testen nieuw lesmateriaal tijdens schoolbezoeken en in de klas observeren en bevragen we scholieren daarover. Maar eigenlijk wil je - en dat triggerde deze jongen bij mij - dat je leerlingen veel eerder in het maakproces betrekt.’
Jongerenambassadeurs kijken met kritische blik naar lesmateriaal
Zo raakte Corinne in contact met het project Jongerenambassadeurs en werd een panel met jongeren tussen de 14 en 27 jaar samengesteld. Het project is een officieel programma in het kader van de Maatschappelijke Diensttijd (MDT), waar jongeren ervaring opdoen en de kans krijgen een steentje bij te dragen aan de maatschappij. In het panel zaten middelbare scholieren en hbo’ers. Juist de mening van die laatste groep is erg waardevol. Deze jongeren merken tijdens hun vervolgstudie namelijk wat ze hebben gemist op de middelbare school.
Leermiddelenmaker Corinne en de jongeren hebben zich vier maanden in het huidige lesmateriaal van Malmberg verdiept. Welke onderdelen zijn fijn of juist niet? Is er iets dat je mist? En waar moet lesmateriaal écht aan voldoen? De groep heeft uiteindelijk een lijst opgesteld met waarden die van belang zijn bij het bedenken en maken van nieuw lesmateriaal. De belangrijkste drie criteria zijn een stevige kennisbasis, persoonlijke ontwikkeling en een inhoudelijke sterke en herkenbare structuur in het lesmateriaal.
Juist meer behoefte aan diepgang
Malmberg heeft door het jongerenpanel veel nieuwe inzichten gekregen. Zo willen de jongeren juist niet dat lesmateriaal makkelijker wordt gemaakt. ‘Ze hebben juist behoefte aan meer verdieping, terwijl wij vaak denken: de teksten moeten kort, we moeten niet te veel uitwijden en ook niet te veel voorbeelden geven. Maar eigenlijk zorgt het geven van context aan lesmateriaal er juist voor dat leerlingen in hun hoofd verbindingen gaan leggen. Bijvoorbeeld met andere kennisgebieden, de maatschappij en de wereld om hen heen. De inhoud van het lesmateriaal blijft zo veel beter bij ze hangen.’
Een ander voorbeeld is de manier waarop talen als Engels en Frans worden gegeven. Bij taalvakken gaat veel aandacht naar grammatica en moeten leerlingen woordjes en grammaticaregels stampen. ‘De gedachte is nu vaak dat je de taal goed spreekt door de beheersing van grammatica en door het hebben van een grote woordenschat. Die twee dingen zijn zeker nuttig, maar als je veel leest, schrijft en spreekt groeit je grammaticale ontwikkeling ook. We kunnen het onderdeel grammatica niet schrappen uit het lesmateriaal, maar we kunnen wel zoeken naar een andere balans. Als je dieper op een taal ingaat, wordt deze voor leerlingen vanzelf interessanter.’
Goed voorbereid beginnen aan een vervolgstudie
Het jongerenpanel adviseert ook om in lesmateriaal meer aandacht te besteden aan de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen. Hoe ziet je toekomst eruit, wie ben je als persoon en hoe kun je je verder ontwikkelen met behulp van lesmateriaal?
Een voorstel is om in lesmateriaal uit te leggen op welke manier vaardigheden van pas komen bij een toekomstige studie of beroep. Corinne: ‘Een van de panelleden studeert Geschiedenis en moet geregeld Franstalige teksten lezen. Omdat hij op de middelbare school het vak Frans heeft laten vallen, heeft hij nu moeite met die taal. Met de kennis van nu had hij dat niet gedaan.’ Daarom wil Malmberg in toekomstig lesmateriaal in elk hoofdstuk iemand uit een specifiek vakgebied aan het woord te laten. Zo krijgen leerlingen een beter beeld waarom een vak nuttig is en bij welke beroepen bepaalde vaardigheden van pas komen.
Dit artikel is gepubliceerd in de Nationale Onderwijskrant (sept 2021)
Bij persoonlijke ontwikkeling gaat het volgens Corinne ook over communicatieve vaardigheden. Denk aan begrijpend lezen, schrijfvaardigheid, presenteren, beargumenteren en debatteren. ‘Zodra een scholier op het hbo komt, moet hij opeens enorm veel lezen en lange teksten schrijven. Veel hbo’ers zijn daar niet goed op voorbereid en lopen vast. Helaas is extra begeleiding heel arbeidsintensief en hebben docenten in het voortgezet onderwijs daar lang niet altijd tijd voor. Het is een probleem dat niet zomaar is opgelost, maar we denken er wel over na. Een van de ideeën is het inzetten van een digitale tutor die leerlingen extra kan begeleiden.’
Malmberg gaat door met vast jongerenpanel
Het laten meedenken van jongeren is zo goed bevallen dat Uitgeverij Malmberg een vast jongerenpanel gaat inzetten. ‘‘Tot nu toe testten we al veel met leerlingen en observeerden we hen in de klas. De allerbelangrijkste uitkomst van dit onderzoek is: betrek jongeren vanaf het begin bij de ontwikkeling van nieuw lesmateriaal. Je doet dat nooit teveel. We kunnen onze lesmethoden zodoende nog beter laten aansluiten bij hun behoeften, en daarmee motiveren we ze om te leren. Een belangrijke les en een hele mooie uitdaging’, aldus Rimco Spanjer, directeur van Malmberg.
Tekst door Alieke Hoogenboom (Crossphase), verschenen in de Onderwijskrant 2021
Onze lesmethoden
Benieuwd naar onze leeroplossingen voor het voortgezet onderwijs? Bekijk hier de alle lesmethoden van Malmberg of neem contact op met een van onze specialisten voor meer informatie.